Türkiye'ye yönelik biyo-korsanlık faaliyetlerinden biri daha gün yüzüne çıktı. Türk bilim insanı Ali Rıza Akın, Doğu Anadolu'dan izinsiz olarak Amerika'ya kaçırılan toprak numunelerinden elde edilen Streptomyces roseosporus isimli bakteri türünün, ilaç sanayinde kullanılarak milyarlarca dolar kar elde edildiğini ortaya çıkardı.
İnsan sağlığına yararlı bakteriler ve mikrobiyoloji alanında önemli çalışmalara imza atan Türk bilim insanı Ali Rıza Akın, Anadolu'dan ABD'ye uzanan biyo-kaçakçılık hadisesini gün yüzüne çıkardı. Streptomyces roseosporus isimli bakteriden elde edilen daptomisin etken maddeli antibiyotiklerin milyarlarca dolarlık bir endüstri haline geldiğini belirtti.
Ali Rıza Akın: ""Sözünü ettiğim toprak numuneleri, daha fazla analiz için ABD’nin Illinois eyaletindeki Bölgesel Araştırma Laboratuvarı’na gönderildi. Aslında bu transfer, Türkiye hükümetinin açık izni olmadan yapıldı ve bir biyo-korsanlık vakası olarak kayda girdi"
'NRRL 11379'UN SIRRI
Akın, kitabında Türkiye'den kaçırılan toprak numuneleri ile ilgili detaylara yer verdi. Streptomyces roseosporus NRRL 11379 bakterisinin Türkiye topraklarından elde edildiğini ve sonrasında güçlü bir antifungal bileşik ürettiği keşfedildiğini açıkladı.
Türkiye'den götürülen toprak numunelerinde elde edilen S. roseosporus bakterisinden daptomisin adı verilen antibiyotik üretildi. Bu antibiyotiğin piyasaya sürülmesi antibiyotik direnciyle mücadelede önemli bir adım oldu ve sayısız hayat kurtarıldı.
Türkiye'nin Hakkı Verilmedi
Türkiye'den çalınan bakteri türünden elde edilen daptomisinden 1.3 milyar dolar gelir elde edildi. Ancak Türkiye, bu gelirden hiçbir pay almadı ve ilacı ithal etmek zorunda kaldı. Bu durum Türkiye'nin potansiyel gelirini kaçırmasına ve antibiyotik direnci ile mücadele etmek için ek mali yük altına girmesine neden oldu.
Akın, biyolojik kaynakların haklarının korunması için uluslararası düzenlemelerin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Türkiye'nin daptomisinden elde edeceği gelirin kaybedilmesinin ülke için kaçırılmış bir fırsat olduğunu vurguladı.
